TOS21-matrix...
De naam alleen al klinkt futuristisch, maar eigenlijk is het simpelweg een hulpmiddel om het technische vlak van kinderen te bevorderen. Techniek in zoveel mogelijk opdrachten is de beste manier om te gaan werken. Op deze manier kan je veel sneller een aantal zaken duiden. Je gaat het in een andere context plaatsen; tijd, ruimte, samenleving, levensonderhoud, ...
De TOS21-matrix is het beste uit te leggen aan de hand van een voorbeeld. Ik heb een hoekenwerk rond het toilet gedaan en dat lijkt me het ideale voorbeeld om de matrix aan te tonen.
De matrix is in twee richtingen te gebruiken. Gebruik je hem verticaal, dan spreek je over 'Wat is techniek?', en die bestaat uit vier kerncomponenten.
- technische systemen: waaruit is het voorwerp allemaal opgebouwd.
- technisch proces: de werkwijze om tot iets te komen.
- hulpmiddelen: welke middelen gebruik je tijdens het technisch proces.
- keuzes: waar kies ik voor (materialen, manier, methode, ...)
Gebruik je hem horizontaal, dan spreek je over 'Wat is techniek lezen?', en dan werk je met de drie dimensies.
- begrijpen: waar denk ik aan (je werkt met het hoofd)
- hanteren: uitvoeren van de taak (je werkt met de handen)
- duiden: in een andere context plaatsen (zingeving, ruimte, ...)
Nu je dit al weet, is het voor mij gemakkelijker om alles uit te leggen aan de hand van het voorbeeld hoekenwerk.
Technisch systeem
In de hoek stond een zelfgemaakt spoelsysteem. Als de kinderen zelf de stappen kunnen uitleggen en ze het systeem kunnen nabouwen, dan weet je dat ze het technisch systeem begrijpen en hanteren. Laat je de leerlingen het spoelsysteem plaatsen in een andere context, dan zijn ze het technisch systeem aan het duiden.
Alsook de evolutie van het toilet past in het technisch systeem duiden.
Technisch proces
Voor je aan iets begint heb je een bepaalde werkwijze nodig. Volgende opsomming zegt duidelijk welke stappen je moet doorlopen.
- de probleemstelling
- een oplossing zoeken
- het realiseren en bouwen
- het gebruiken en evalueren
- bijsturen en updaten.
Als de kinderen deze werkwijze gebruiken bij het verzinnen en ontwerpen van een nieuw en nog onbestaand toilet en deze effectief moeten bouwen dat hanteren zij het technisch proces. De handleiding die ze erbij maken, hoort bij het technisch proces begrijpen. Het materiaal dat ze hiervoor nodig hebben bij de hulpmiddelen.
Hulpmiddelen
Als je het nieuwe en nog onbestaande toilet wilt maken heb je natuurlijk materiaal nodig. Wanneer ze materialen gaan gebruiken waarmee ze nog nooit hebben gewerkt, gaan ze het niet begrijpen. Daarom zullen ze de vraag stellen 'Hoe gebruik ik...?' Als dit duidelijk is, kunnen ze beginnen met het knutselen en zullen ze dus het materiaal hanteren.
Keuzes
Je hebt je ontwerp, dus je hebt dan ook een doel. Je gaat materiaal kiezen in functie van de realisatie. Het materiaal dat je gaat zoeken is niet willekeurig, maar beperkt. Je ziet in en begrijpt dus waarvoor het materiaal gaat dienen en waarom. Is er niet zo zeer een doel vooropgesteld, kan je vrij materiaal meenemen en kan je dus kiezen wat je meeneemt.
Mijn hoek zat voornamelijk in de kolom van het technisch systeem en maar voor een deel in de kolom van het technisch proces. Wanneer je hoek over alle componenten gaat, dan weet je dat je technisch goed bezig bent.
Ik heb zelf nog nooit bewust rond techniek gewerkt en ik zal nog wel wat moeten leren om het volledig onder de knie te hebben. Als ik de andere hoeken ging bekijken, zag ik dat zij veel verder stonden dan ik. Ik had het mezelf een beetje gemakkelijk gemaakt en ben op de oppervlakte gebleven zonder er dieper op in te gaan.
Terwijl ik net zo goed op die ideeën zou komen. Ik heb heel wat bruikbaar materiaal gezien dat ik zeker kan gebruiken in mijn lessen. Maar het belangrijkste is: techniek zal voortaan in veel lessen aanwezig zijn. Zoals er in de ontwikkelingstheorie wordt gezegd: eerst doen, dan pas denken.
