woensdag 11 december 2013

De technische matrix

TOS21-matrix...

De naam alleen al klinkt futuristisch, maar eigenlijk is het simpelweg een hulpmiddel om het technische vlak van kinderen te bevorderen. Techniek in zoveel mogelijk opdrachten is de beste manier om te gaan werken. Op deze manier kan je veel sneller een aantal zaken duiden. Je gaat het in een andere context plaatsen; tijd, ruimte, samenleving, levensonderhoud, ...
De TOS21-matrix is het beste uit te leggen aan de hand van een voorbeeld. Ik heb een hoekenwerk rond het toilet gedaan en dat lijkt me het ideale voorbeeld om de matrix aan te tonen.

De matrix is in twee richtingen te gebruiken. Gebruik je hem verticaal, dan spreek je over 'Wat is techniek?',  en die bestaat uit vier kerncomponenten.

- technische systemen: waaruit is het voorwerp allemaal opgebouwd.
- technisch proces: de werkwijze om tot iets te komen.
- hulpmiddelen: welke middelen gebruik je tijdens het technisch proces.
- keuzes: waar kies ik voor (materialen, manier, methode, ...)

Gebruik je hem horizontaal, dan spreek je over 'Wat is techniek lezen?', en dan werk je met de drie dimensies.
- begrijpen: waar denk ik aan (je werkt met het hoofd)
- hanteren: uitvoeren van de taak (je werkt met de handen)
- duiden: in een andere context plaatsen (zingeving, ruimte, ...)

Nu je dit al weet, is het voor mij gemakkelijker om alles uit te leggen aan de hand van het voorbeeld hoekenwerk. 

Technisch systeem
In de hoek stond een zelfgemaakt spoelsysteem. Als de kinderen zelf de stappen kunnen uitleggen en ze het systeem kunnen nabouwen, dan weet je dat ze het technisch systeem begrijpen en hanteren. Laat je de leerlingen het spoelsysteem plaatsen in een andere context, dan zijn ze het technisch systeem aan het duiden.
Alsook de evolutie van het toilet past in het technisch systeem duiden.

Technisch proces
Voor je aan iets begint heb je een bepaalde werkwijze nodig. Volgende opsomming zegt duidelijk welke stappen je moet doorlopen.
- de probleemstelling
- een oplossing zoeken
- het realiseren en bouwen
- het gebruiken en evalueren
- bijsturen en updaten.

Als de kinderen deze werkwijze gebruiken bij het verzinnen en ontwerpen van een nieuw en nog onbestaand toilet en deze effectief moeten bouwen dat hanteren zij het technisch proces. De handleiding die ze erbij maken, hoort bij het technisch proces begrijpen. Het materiaal dat ze hiervoor nodig hebben bij de hulpmiddelen.

Hulpmiddelen
Als je het nieuwe en nog onbestaande toilet wilt maken heb je natuurlijk materiaal nodig. Wanneer ze materialen gaan gebruiken waarmee ze nog nooit hebben gewerkt, gaan ze het niet begrijpen. Daarom zullen ze de vraag stellen 'Hoe gebruik ik...?' Als dit duidelijk is, kunnen ze beginnen met het knutselen en zullen ze dus het materiaal hanteren. 

Keuzes

Je hebt je ontwerp, dus je hebt dan ook een doel. Je gaat materiaal kiezen in functie van de realisatie. Het materiaal dat je gaat zoeken is niet willekeurig, maar beperkt. Je ziet in en begrijpt dus waarvoor het materiaal gaat dienen en waarom. Is er niet zo zeer een doel vooropgesteld, kan je vrij materiaal meenemen en kan je dus kiezen wat je meeneemt. 

Mijn hoek zat voornamelijk in de kolom van het technisch systeem en maar voor een deel in de kolom van het technisch proces. Wanneer je hoek over alle componenten gaat, dan weet je dat je technisch goed bezig bent.
Ik heb zelf nog nooit bewust rond techniek gewerkt en ik zal nog wel wat moeten leren om het volledig onder de knie te hebben. Als ik de andere hoeken ging bekijken, zag ik dat zij veel verder stonden dan ik. Ik had het mezelf een beetje gemakkelijk gemaakt en ben op de oppervlakte gebleven zonder er dieper op in te gaan.  
Terwijl ik net zo goed op die ideeën zou komen. Ik heb heel wat bruikbaar materiaal gezien dat ik zeker kan gebruiken in mijn lessen. Maar het belangrijkste is: techniek zal voortaan in veel lessen aanwezig zijn. Zoals er in de ontwikkelingstheorie wordt gezegd: eerst doen, dan pas denken.

vrijdag 29 november 2013

Mijn subjectieve onderwijstheorie

Het is algemeen geweten dat elke leerkracht een eigen manier heeft van lesgeven en dat is ook volkomen normaal. Je hebt ongelofelijke veel verschillende soorten leerkrachten en allemaal hebben ze stuk voor een stuk een eigen methode.
 De één kan geen straf geven en is te lief of de ander kan alleen maar  brullen zonder een greintje sympathie te hebben. Maar ze hebben wel allemaal hun eigen manier om de leerstof over te brengen naar hun kinderen. En negen kansen van de tien werkt het ook.

Nu dat ik als beginnend leerkracht voor de klas sta, moet ik mezelf ook iets eigen maken. Ik heb al ontdekt dat ik soms net iets te lief kan zijn. Zeker als ik denk aan vorig jaar. Toen vond ik het heel moeilijk om mensen straf te geven. Als ik nu naar mezelf kijk, kan ik toch wel zeggen dat er het één en ander is verandert.

Ik heb mijn eigen manier van lesgeven ondertussen toch al een beetje gevormd. Ik heb geleerd dat als ik een vinger geef, de kans groot is dat de leerlingen meteen een arm nemen. Dat mag, maar alleen als je vanaf het begin hebt gezegd waar het op staat en wat mag en niet. Ik vind dat je zeker en vast een strenge leerkracht mag zijn, maar ergens moet er ook nog een beetje humor zitten. Zodat de leerlingen plotseling aangenaam verrast kunnen worden door een kant van de leerkracht die ze nog niet eerder hebben gezien. Dit mag je er natuurlijk niet van weerhouden om straf te geven als het moet. En dan mag je vooral geen medelijden of compassie hebben. Ik vind dat moeilijk als het gaat over een kindje dat je toch net iets liever hebt dan de anderen. Maar juist dan laat je zien dat je de vaardigheden hebt en de competenties om een professionele lerares te worden!

Het belangrijkste van al, is voldoende kennis. Er is niets erger en gênanter als je niet op een vraag van de leerlingen kan antwoorden. Of dat jouw leerlingen meer weten en jij echt uit de lucht komt vallen. Het is absoluut niet erg als het iets is dat in de 'roddelboekskes' staat, maar als het gaat om iets actueel dan vind ik toch wel dat je genoeg voorkennis en achtergrond moet hebben om te kunnen volgen.
Het is namelijk jouw taak als leerkracht om de leerlingen dingen bij te leren en niet andersom.

Al jouw eigenschappen en denkstrategieën bepalen heel sterk hoe een leerkracht handelt in de dagelijkse klaspraktijk en hoe hij bepaalde vernieuwingsvoorstelling beoordeelt. Hoe je kijkt/denkt naar/over dingen beïnvloeden de manier van lesgeven. Het is dus onmogelijk om iemand zijn manier van lesgeven volledig over te nemen, want dat lukt niemand. Het is belangrijk dat je goed in je vel voor de klas staat.

Om nog even kort te herhalen.
De subjectieve onderwijstheorie is makkelijk gezegd het geheel van kennis en persoonlijke opvattingen die je hebt over leren en lesgeven. Hoe denkt over bepaalde dingen bepalen dus hoe je als leerkracht handelt.

Ik heb nog wel wat werk om me een manier van lesgeven eigen te maken. Maar ik zal alles leren uit ervaring!



donderdag 28 november 2013

Themahoek: het klimaat

In de weer voor het klimaat.
Dat was mijn titel voor de WO-lessen van de week.

In mijn stageschool heb ik een hele week gewerkt rond de opwarming van de aarde. De kranten stonden vol en filmpjes in overvloed. Materiaal zoeken was dus geen probleem.
Ik had de opdracht gekregen om elke WO-les een bepaald onderwerp/thema te hebben. Maandag begon ik met de biodiversiteit. De leerlingen kregen verschillende taken en moesten zo tot een voedselpiramide komen. Ze kregen allerlei dieren en moesten zelf zoeken wat ze aten en door wie ze werden gegeten. Op het einde van de les stond er een voedselpiramide die bestond uit blikken. Op elk blik hing een dier.

De dag erna hebben we de natuurrampen besproken. Heel actueel heb ik de ramp in de Filipijnen erbij gehaald. Naast de tyfoon heb ik ook nog de aardbevingen en de overstromingen besproken. Als materiaal had ik verschillende krantenartikelen en wereldkaarten meegenomen, proefjes gedaan, filmpjes voorzien en een wereldbol op tafel gezet.

De voorlaatste dag ging het over afval sorteren. Mijn leerlingen hadden in het derde leerjaar hier al uitgebreid over geleerd, dus heb als korte herhaling een afvalquiz gedaan. Ik had prenten meegenomen van afvalhopen en verschillende soorten sorteerbakken.

In de laatste les hebben de leerlingen alle leerstof en informatie samengebracht tot één geheel. De leerlingen kregen een groot wit blad en moesten per twee een affiche maken. Aan de hand van de themahoek konden ze inspiratie opdoen voor hun affiche. Het doel was om iedereen attent te maken op de klimaatverandering. Het resultaat zag er zeer goed uit.

Wij hebben de opdracht gekregen om in de lessen een themahoek te plaatsen. Mijn themahoek vond plaats op de laatste dag. Al het materiaal dat ik gebruikt had in de week heb ik gebruikt in mijn hoek. De leerlingen konden per zes naar voren komen om al het materiaal te bekijken. Zonder verder uitleg van mij, haalden ze hun ideeën uit de themahoek.
Ik heb ervoor gezorgd dat er genoeg bestaansdimensies van WO te vinden waren in mijn themahoek. De volgende dimensies zaten in mijn hoek: mens en tijd, mens en levensonderhoud, mens en natuur en mens en ruimte.

Om toch nog iets te zeggen over de didactische pijlers heb ik ze hieronder kort opgesomd:
- Leerlingeninitiatief en leerlingenactiviteit: Ik gaf de leerlingen geen voorbeeld. Ze moesten op eigen houtje beginnen, creëren en maken.
- Werkelijkheidsnabij: De leerlingen kwamen in contact met de opwarming van de aarde. Ze zagen filmpjes en konden dingen vinden op Karrewiet en jeugdkranten. Ze werden geconfronteerd met de rampen die zich op dit moment voordoen in delen van de wereld.
- Differentiatie: Er waren verschillende manieren om te beginnen aan de affiche. De leerlingen konden kiezen hoe ze aan de slag gingen en op welke manier ze hun affiche gingen presenteren.

De leerlingen hebben veel plezier aan de themahoek beleefd en er inspiratie uitgehaald.
De themahoek kan je hieronder op de foto bekijken.
Themahoek

dinsdag 26 november 2013

Evalueren en EDO

De stage is voorbij. 
Het was een fantastische en leerrijke ervaring, maar ik ben blij dat het voorlopig achter de rug is.

De lessen zijn begonnen en er is weer les wereldoriëntatie voorbij. We hebben het deze keer gehad over evalueren en duurzame ontwikkeling.
Ik heb deze les geleerd over: bre(e)d(er) evalueren en EDO. Ik had nog niet eerder gehoord van deze afkorting. EDO staat voor: educatie voor duurzame ontwikkeling. We hebben een aantal elementen, principes en competenties besproken in verband met de EDO. Een paar van die elementen waren voor mij nog onbekend. Na deze les zijn ze al een heel stuk duidelijker geworden.

De principes van EDO zijn: kennis, systeemdenken, actiegericht en waardeontwikkeling en emoties. Als je voor de klas staat als beginnende leerkracht moet je uiteraard op de hoogte zijn van alle nieuwigheden en de actualiteit. Ik volg zo goed als elke avond het nieuws, dus ik heb wel wat kennis.
Bij het systeemdenken moet je instaat zijn om relaties te ontdekken tussen verschillende elementen. Ook dat is al een vaardigheid die ik bezit. 
Actiegericht zijn doelt op het actief omgaan met lessen. De waardeontwikkeling en emoties verklaren zichzelf al. Als leerkracht is het belangrijk dat je expressief en empathisch bent. Dat is al van toepassing om mezelf.

Maar nu, de elementen waar ik nog niet vaak mee in aanraking ben gekomen is de EDO. De educatie voor duurzame ontwikkeling. Uiteraard ben je als (beginnende) leerkracht op de hoogte van de opwarming van de aarde. Wij hebben behoeften nodig en in de loop van de tijd zijn deze behoeften alsmaar sterker en groter geworden. Natuurlijk is niets onuitputbaar. En als we zo blijven verder gaan, zullen de mogelijkheden van de toekomstige generatie alleen maar afzwakken en zal het moeilijk worden om hun behoeften te voorzien.

Nu komt puntje bij paaltje. Wij, leerkrachten, moeten ervoor zorgen dat we op tijd aan de alarmbel gaan trekken. En dat we dat duidelijk gaan maken aan onze leerlingen. Zij moeten lezen voorzichtig om te gaan met alles wat ze hebben en dat alles wat ze doen en laten een gevolg kan hebben op de toekomst. 
Het is gemakkelijk om dit onderwerp aan te kaarten in de lessen, maar met behulp van hoekenwerken, groepswerken, opdrachten, ... moet het lukken!

Aan de lag ermee!

zondag 24 november 2013

SWOT

SWOT.
Doet het jou een belletje rinkelen?
Ik had er nog nooit van gehoord.
SWOT staat voor strengths, weaknesses, opportunities en threats. En dat betekent zoveel als sterktes, zwaktes, de kansen die je krijgt en de bedreigingen die voorkomen.
Op deze manier kom je iets meer te weten over jouw persoonlijkheid. Het is een hulpmiddel om van jezelf een beter beeld te krijgen.
Ik begreep het in eerste instantie niet, maar na verdere uitleg werd het me alsmaar duidelijker.

Sterktes
Ik ben creatief en sociaal. Dat was het eerste wat me binnenschoot en ik vind dat ze wel horen bij mijn sterktes. Het is belangrijk dat ik voor mijn stages creatieve en vernieuwende ideeën heb. Ook het sociaal contact met de kinderen en mijn omgeving is een pluspunt voor de stage.
(Hoe meer ik hierover nadenk hoe meer ingevingen ik aan het krijgen ben.)
Ik ben ook heel fier op mijn bordschrift. Ik had maar enkele keren geoefend op een echt krijtbord en dat ging, maar dat was véél te weinig voorbereiding. Als ik nu kijk naar mijn bord kan ik tevreden zeggen: ja, dat ziet er best goed uit.
Ook de lesfasen in mijn lesvoorbereiding zijn een hele stap vooruit en je ziet een grote verbetering in vergelijking met vorig jaar.

Zwaktes
Dat vind ik niet gemakkelijk. Als ik even terugdenk aan mijn stage, dan moet ik proberen om op tijd alles af te krijgen. Ik durf wel eens (iets te vaak) uit te stellen. En ik ben daar zelf ook niet blij mee. Het wordt op de duur niet meer haalbaar en haal ik mezelf alleen maar meer werk op de hals. Dit wordt mijn aandachtspunt voor de volgende stage.
Ik doe heel graag toneel en voordracht en nooit heb ik stress. Maar als het moment is aangebroken en de laatste avond voor de stage is aangebroken, begin ik te twijfelen. Is alles wel in orde? Heb ik alles van materiaal? Ga ik iets vergeten?
Het is niet zo goed dat ik begin te twijfelen aan mijn kunnen. Want als puntje bij paaltje komt, verloopt alles van een leien dakje.

Kansen
Ik sta sinds dit jaar leiding in de scouts. Dat lijkt me echt een pluspunt in de omgang met kinderen. Ik weet hoe ik ze moet aanpakken, wat leuke tussendoortjes zijn, enzoverder.
Ik volg ook een opleiding als monitor. Ik vind het fantastisch om opdrachten te verzinnen en een spel in elkaar te steken waar ik achteraf fier op kan zijn.
Een aantal jaar heb gebabysit, maar dan ben ik ermee gestopt, puur uit tijdsgebrek.

Bedreigingen
Ik kan soms plots dichtslaan als er iets onverwachts voorkomt. Ik let er natuurlijk wel op dat ik goed ben voorbereid en dat ik op alle problemen kan anticiperen, maar soms kan het te veel worden en sla ik toe.
En om dit op te lossen moet ik voldoende slapen. Dat is mijn laatste bedreiging. Ik werk altijd lang en vaak té lang, waardoor ik een klein slaaptekort ontwikkel. Ik heb gemerkt dat mijn concentratie afzwakt en ik minder snel reageer op impulsen. Hier ga ik wel aan moeten werken.

Het was enerzijds een  hele opgave om al mijn sterktes, zwaktes, ... te verwoorden. Anderzijds vond ik het heel leerrijk om mezelf eens uit te pluizen.

Zo, dat was het voor vandaag!


zaterdag 28 september 2013

Grasduinen in het aanbod: Een educatief aanbod

Een educatief aanbod vinden om in je klas te gebruiken is altijd een aanrader. Nu er nog eentje vinden.
En toen verscheen de les wereldoriëntatie in mijn agenda en kwam de leerkracht met een opdracht op de proppen. Waaruit bestond die opdracht? Je kan het al raden zeker?
Inderdaad, de opdracht luidde: ga op zoek naar een educatief aanbod waarmee je aan de slag wil gaan. Zo werd mijn probleem opgelost.

Tijdens de les heb ik mijn geheugen opgefrist en het eerste dat me binnenschoot was Earth Explorer in Oostende. Ik kon me nog goed herinneren dat ik met het verjaardagsfeestje van mijn broer naar daar ben gegaan. We deden allerlei leuke opdrachten, deden proefjes, keken interessante filmpjes en vooral: heel veel zelf doen. Dat heeft me overtuigd om dit als mijn educatief aanbod te kiezen.

Ik was zelf nog nooit op de website geweest, dus daar was ik wel benieuwd naar. Mijn eerste indruk was: oei dat lijkt me wat verouderd. Ik vloog er bij wijze van spreken niet van achteruit. Maar men zegt altijd, kijk niet naar de verpakking, maar naar wat er in zit. En dus begin ik te lezen.
Ik vond een knop 'educatief' en klikte erop. Je kan navigeren met een soort van windwijzer en kiest zo zelf waar je iets meer over wilt te weten komen.
Je vindt er verschillende soorten proefjes en alles is ook heel goed uitgelegd. Elke opdracht is leerlinggericht, ze moeten dus alles echt zelf doen en kiezen waar hun interesse naartoe gaat. De opdrachten zijn gelinkt aan de leefwereld van de kinderen en ze zijn ook heel actueel en dus werkelijkheidsnabij.

Al deze puntjes zorgen ervoor dat ik helemaal overtuigd ben om dit educatief aanbod te introduceren in mijn lessen.
Ik zou zeggen, beste lezers, volg mijn raad op en pluis dere site eens uit. Gegarandeerd dat je leuke dingen vindt!


vrijdag 27 september 2013

Mijn eerste blog

Hallo!

Ik ben Laura Willems en ben een studente aan de Karel de Grote Hogeschool. Ik studeer voor leerkracht lager onderwijs en voor één van mijn vakken moest ik een blog maken. Die blog valt onder wereldoriëntatie. Dit vak zal de rode draad worden in al mijn blogs.
Ik ga schrijven over de onderwerpen die we bespreken tijdens de les, mijn stage, uitstappen en zoveel meer.
Als je mijn blogs leest mag je gerust commentaar geven en reageren, dan kan ik zelf dingen veranderen en wijzigen. Ik heb nog nooit een blog bijgehouden dus ik ben zelf heel erg benieuwd en nieuwsgierig. Ik hoop dat je geniet van mijn blogs en tot de volgende!